Thực đơn
Tiếng_Nùng
Bộ chữ Nùng Latinh của Viện Ngôn Ngữ Học Mùa Hè (Summer Institute of Linguistics - SIL International) dựa trên thổ ngữ của người Nùng Phản Slình tại tỉnh Bắc Giang. Năm 1954 có mấy ngàn người di cư sang miền nam Việt Nam và ở lại tỉnh Tuyên Đức.[33] Người Nùng Phản Slình tự gọi họ là Nŏng (Nohng).[33]
Nùng Phản Slình Bắc Giang gồm sáu thanh. Tất cả sáu thanh đều đọc như tiếng miền bắc Việt Nam, trừ dấu ngã (~).[33] Dấu (~) trong tiếng Nùng thì âm hơi cao lên với tắc âm thanh môn sau.[33] Sáu thanh đó là: (1) cao lên (,), (2) cao lên với tắc âm thanh môn ở cuối chữ (~), (3) trung (bằng) không dấu, (4) thấp đi lên (?), (5) trung (thấp) xuống (`), và (6) thấp với tắc âm thanh môn (.).[33]
| Phiên âm | Chữ | Chú thích | Thí dụ | Nghĩa |
|---|---|---|---|---|
| /p/ | p | pảc | miệng | |
| /t/ | t | tảu | rùa | |
| /č/ | ch | chéhp | đau | |
| /k/ | k | trước i, ih, e, eh, ê | kì | vài |
| kíhn | ăn | |||
| kéng | canh | |||
| kền | quấn | |||
| c | trước các âm khác | cưhn | người | |
| cảu | cũ | |||
| /ʔ/ | không ghi | |||
| /pʰ/ | ph | phỏhm | tóc | |
| /tʰ/ | th | thả | mắt | |
| /kʰ/ | kh | khảy | mở | |
| /b/ | b | béhn | bay | |
| /d/ | đ | đày | được | |
| /f/ | f | fay | bếp, lửa | |
| /v/ | v | vahn | ngày | |
| /w/ | o | bán mẫu âm o đặt ở cuối chữ sau một nguyên âm dài | ||
| u | bán mẫu âm u đặt ở cuối chữ sau một nguyên âm ngắn | |||
| /s/ | s | sãu | sớm | |
| /ɬ/ | sl | slíhp | mười | |
| /l/ | l | lán | con cháu | |
| /ž/ | d | dụ | ở | |
| /j/ | i | bán mẫu âm i đặt ở cuối chữ sau một nguyên âm dài | ||
| y | bán mẫu âm y đặt ở cuối chữ sau một nguyên âm ngắn | |||
| /h/ | h | hảhn | thấy | |
| /m/ | m | mahn | khoai | |
| /n/ | n | non | nằm, ngủ | |
| /ñ/ | nh | nhà | thuốc | |
| /ŋ/ | ng | ngưhn | bạc |
| Phiên âm | Chữ | Chú thích | Thí dụ | Nghĩa |
|---|---|---|---|---|
| /i./ | i | nguyên âm dài | pí | năm |
| /i/ | ih | nguyên âm ngắn | píhc | cánh |
| /e./ | ê | nguyên âm dài | sện | rẻ |
| /ɛ/ | eh | nguyên âm ngắn | péht | vịt |
| /æ./ | e | nguyên âm dài | khẻng | cứng |
| /ɨ./ | ư | nguyên âm dài | slứ | hổ |
| /ɨ/ | ưh | nguyên âm ngắn | khừhn | lên |
| /ə./ | ơ | nguyên âm dài | pởt | ướt |
| /a/ | ah | nguyên âm ngắn | áhn | cái |
| hah đọc là haư | hah (haư) | nào | ||
| /a./ | a | nguyên âm dài | pá | cá |
| /u./ | u | nguyên âm dài | tú | con |
| /u/ | uh | nguyên âm ngắn | lụhc | con |
| /o./ | ô | nguyên âm dài | cộn | hòn |
| /ɔ/ | oh | nguyên âm ngắn | đóhng | rừng |
| /ɔ./ | o | nguyên âm dài | slón | dạy |
Một đoạn văn mẫu từ Sáng Thế Ký 1 (Genesis 1) trong Kinh Thánh:
| Càng Nohng[34] (Tiếng Nùng) | Latina[35] (Tiếng Latinh) | Tiếng Việt[36] |
| Mự-ni tau-sli Kể Vú Fã hẻht fã sạu áhn tị-dạ ọc ma pehn này. | In principio creavit Deus caelum et terram. | Ban đầu Ðức Chúa Trời dựng nên trời đất. |
| Lúhc tế sahng hảhn pehn táhc lộ, slỉ tị nhahng đáhm-lihn; lẽo Slíhng Kể Vú Fã páy tẹo dụ cháng áhn tị đáhm tế. | Terra autem erat inanis et vacua et tenebrae erant super faciem abyssi, et Spiritus Dei ferebatur super aquas. | Vả, đất là vô hình và trống không, sự mờ tối ở trên mặt vực; Thần Ðức Chúa Trời vận hành trên mặt nước. |
| Lẽo Kể Vú Fã hã vạ: Áhn hụhng pển ọc ma. Chỉhng mi áhn hụhng. | Dixitque Deus: Fiat lux. Et facta est lux. | Ðức Chúa Trời phán rằng: Phải có sự sáng; thì có sự sáng. |
| Kể Vú Fã chểu hảhn áhn hụhng đáy, chỉhng páhn ọc ma mi áhn hụhng áhn đáhm. | Et vidit Deus lucem quod esset bona: et divisit lucem a tenebris. | Ðức Chúa Trời thấy sự sáng là tốt lành, bèn phân sáng ra cùng tối. |
| Lẽo Kể Vú Fã hã vạ: áhn hụhng dụ pehn tahng vahn, áhn đahm dụ pehn tahng hựhn; lúhc tế hẻht vahn tại éht. | Appellavitque lucem Diem, et tenebras Noctem; dies unus. | Ðức Chúa Trời đặt tên sự sáng là ngày; sự tối là đêm; ấy là ngày thứ nhứt. |
Thực đơn
Tiếng_NùngLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Tiếng_Nùng